Όλοι γνωρίζουμε ότι το νερό αποτελεί το κύριο συστατικό και την πιο βασική ουσία για τον οργανισμό. Είναι εξίσου σημαντικό με το οξυγόνο για τη ζωή. Ο οργανισμός χρειάζεται νερό για κάθε λειτουργία του. Κάποιος μπορεί να επιβιώσει μέχρι 6 εβδομάδες χωρίς φαγητό. Xωρίς νερό όμως, η επιβίωση είναι δυνατή μόνο για μερικές μέρες, το πολύ για μια εβδομάδα. Έχει χαρακτηριστεί επιτυχώς, ως λίκνο της ζωής, διότι είναι απαραίτητο σε όλες τις βιοχημικές διεργασίες, διαδραματίζοντας ζωτικό ρόλο για κάθε όργανο και λειτουργία του οργανισμού.
Το νερό αποτελεί συστατικό όλων των σημείων του σώματος π.χ 90% στο αίμα, 75% στον εγκέφαλο, 22% στα οστά, 75% στο μυϊκό ιστό, 20% στο λιπώδη ιστό κλπ. Συνολικά αποτελεί το 98% του βάρους στο έμβρυο, περίπου 75% στα παιδιά και 50-65% στο ανθρώπινο σώμα των ενηλίκων. Τα 2/3 του υπάρχοντος νερού βρίσκονται στα κύτταρα και μόνο το 1/3 είναι εξωκυτταρικό. Στο σώμα με τις καταβολικές διεργασίες, παράγονται την ημέρα 200-300 ml, ανεξάρτητα από το νερό που πίνουμε ή λαμβάνουμε με τις τροφές.
Συγκεκριμένα το νερό ωφελεί τον οργανισμό μας ως προς τα ακόλουθα:
Στο ανθρώπινο σώμα, η απώλεια νερού κατά 1% δημιουργεί δίψα, κατά 5% προκαλεί χαμηλό πυρετό, κατά 8% οι αδένες σταματούν την παραγωγή σιέλου και το δέρμα γίνεται μπλε. Σε απώλεια νερού κατά 10% η γλώσσα πρήζεται και προκαλείται νεφρική ανεπάρκεια και μυϊκοί σπασμοί, ενώ όταν η απώλεια αγγίξει το 20% το δέρμα σπάει και τα περισσότερα όργανα παύουν να λειτουργούν.
Οι μελέτες δείχνουν ότι η μεγάλη κατανάλωση νερού ενδέχεται να συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο ασθενειών και ιώσεων όπως κρυωμάτων, δυσκοιλιότητας, λοιμώξεων της ουρητικής οδού, νεφρολιθίασης, καρκίνου της κύστεως κλπ.
Επειδή το νερό είναι σημαντικό σε τόσο πολλές σωματικές λειτουργίες, η λήψη επαρκούς ποσότητας νερού είναι σημαντική για την επίτευξη της βέλτιστης υγείας.
Αν καταναλώνουμε περισσότερο νερό από όσο χρειαζόμαστε, τα νεφρά απλά το αποβάλλουν. Αν δεν καταναλώνουμε αρκετό, σε φυσιολογικές συνθήκες διψάμε. Οι μηχανισμοί της δίψας δεν λειτουργούν απόλυτα στα άτομα της τρίτης ηλικίας, τα παιδιά, τους ασθενείς, με τη ζέστη και σε έντονη φυσική δραστηριότητα. Για να ελέγχουμε αν πίνουμε αρκετά υγρά παρατηρούμε τα ούρα μας. Μικρή ποσότητα με σκούρο χρώμα στα ούρα δείχνει ότι η κατανάλωση των υγρών δεν είναι αρκετή.
Πόσο νερό όμως πρέπει να πίνουμε και από ποιους παράγοντες καθορίζεται αυτό; Είναι γεγονός ότι οι ανάγκες του οργανισμού σε νερό δεν μπορούν να καθορισθούν επακριβώς και εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες.
Γενικά, η ελάχιστη ποσότητα νερού που θα πρέπει να λαμβάνεται καθημερινά είναι ένα λίτρο, αλλά σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να φθάνει μέχρι και 7-8 λίτρα. Να σημειωθεί ότι ο οργανισμός δέχεται νερό και από άλλα υγρά ποτά καθώς και από τις τροφές. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι το μαρούλι περιέχει 95% νερό, το μπρόκολο 91%, το γάλα 89%, το γιαούρτι 85%, το μήλο 84%, το ρύζι 69%, το κοτόπουλο 65%, το βούτυρο 16% κλπ.
Εμπειρικά λέγεται ότι το ανθρώπινο σώμα πρέπει να λαμβάνει 1g νερού ανά kcal τροφής. Έτσι αν η τροφή κατά μέσο όρο δίνει 4 kcal/g η ποσότητα του νερού που θα πρέπει να λαμβάνεται είναι τετραπλάσια από εκείνης της τροφής. Δηλαδή για κάποιον που καταναλώνει 2.000 θερμίδες/ ημέρα το νερό που χρειάζεται είναι περίπου 2 λίτρα.
Το συνολικό όμως νερό που συμμετέχει στις λειτουργίες του σώματος καθημερινά είναι πολύ μεγαλύτερο, αφού το νερό που εκκρίνεται στα διάφορα σημεία του σώματος επαναπορροφάται σε άλλα σημεία και δεν αποβάλλεται. Η συνολική ποσότητα του νερού που συμμετέχει στη λειτουργία του σώματος είναι 5-15 λίτρα ημερήσια. Οι απώλειες νερού του σώματος, που είναι 1-7,5 lit , αναπληρώνονται με τη λήψη νερού, ενώ η επαναρρόφηση του νερού που γίνεται στον οργανισμό είναι 3,7-9,8 lit.
Οι ποσότητες του νερού που χρειάζεται καθημερινά ο οργανισμός εξαρτώνται και από τις δραστηριότητες αλλά και από το είδος της τροφής. Έτσι οι έντονες μυϊκές δραστηριότητες αυξάνουν τις ανάγκες του οργανισμού σε νερό, καθώς αυξάνουν τις απώλειες του νερού. Αλλά και η ξηρή τροφή χρειάζεται σάλιο, άρα δημιουργεί αυξημένη ανάγκη σε νερό. Κάποιες τροφές θέλουν επίσης περισσότερο νερό, είτε γιατί δεσμεύουν μεγάλη ποσότητα νερού, όπως για παράδειγμα τροφές πλούσιες σε κυτταρίνη- πηκτινικές ύλες, είτε γιατί – όπως για παράδειγμα τα λίπη – απαιτούν μεγαλύτερη ποσότητα χολής για την πέψη τους και συνεπώς αυξημένη ανάγκη σε νερό.
Σε κάθε περίπτωση και με απλά λόγια, το νερό ωφελεί την υγεία και συντηρεί τη ζωή. Είναι κύριο συστατικό του ζωντανού οργανισμού και αποτελεί την πιο βασική ουσία, ενώ ταυτόχρονα δεν έχει καμία θερμιδική αξία.
