Το νερό είναι ένας φυσικός πόρος που έχει μεγάλη σημασία γιατί είναι από τους βασικούς παράγοντες για τη ζωή και την ανάπτυξη. Τα τελευταία χρόνια το αγαθό αυτό βρίσκεται σε ανεπάρκεια, παρ’ ότι ένας παρατηρητής που θα ατένιζε τη Γη από το διάστημα θα τη χαρακτήριζε ως “γαλάζιο πλανήτη” λόγω του άφθονου νερού που την καλύπτει. Το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσόστο του νερού που βρίσκεται στη φύση αποτελεί το θαλλασινό νερό.
Συγκεκριμένα:
Αν μπορούσαμε να κατανείμουμε ομοιόμορφα τα αποθέματα του νερού σε όλη την επιφάνεια του πλανήτη μας, θα δημιουργούσαμε ένα υδάτινο μανδύα βάθους περίπου 3 χιλιομέτρων. Το νερό όμως δεν είναι ομοιόμορφα κατανεμημένο σε όλες τις περιοχές του πλανήτη και αν ο παρατηρητής πλησίαζε τη Γη θα έβλεπε σε άλλες περιοχές πλημμύρες και σε άλλες λειψυδρία.
Νερό είναι το φυσικό στοιχείο το οποίο προκύπτει από την χημική ένωση των μορίων υδρογόνου και οξυγόνου. Στη Χημεία το νερό συμβολίζεται ως H2O.
Αποτελεί το κύριο συστατικό των οργανισμών του πλανήτη μας. Το 60% του βάρους ενός δέντρου αντιστοιχεί σε νερό, ενώ στα περισσότερα ζώα και φυτά το 65% είναι νερό. Καθένας μας χρειάζεται καθημερινά κάποιες ποσότητες νερού για να ζήσει. Πολύ μεγάλες όμως ποσότητες χρειάζονται για να έχουμε την τροφή μας ή για να ικανοποιήσουμε άλλες ανάγκες μας.
Τα γλυκά ή φρέσκα ή εσωτερικά νερά είναι πολύ σπουδαία για τις δραστηριότητες του ανθρώπου. Η έλλειψη του νερού σε πολλές περιοχές του πλανήτη μας είναι υπεύθυνη για το θάνατο πολλών συνανθρώπων μας, γιατί στην έλλειψη του νερού οφείλεται η αδυναμία παραγωγής τροφίμων.
Στην πραγματηκότητα, ζωή χωρίς νερό δεν μπορεί να υπάρξει.
ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ – ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ – ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ
Το νερό βρίσκεται παντού. Σε κάθε περιοχή του πλανήτη, όπου υπάρχει ζωή, υπάρχει και νερό. Ακόμα και στους πιο ξερούς αμμόλοφους των ερήμων υπάρχει κάποια ποσότητα νερού προσκολλημένη στις επιφάνειες των κόκκων της άμμου. Το συναντάμε σε τρεις μορφές. Το βρίσκουμε δηλαδή σε στερέη μορφή (πάγος), σε υγρή (νερό) και σε αέρια μορφή (υδρατμοί). Ως προς τις ιδιότητες του το νερό βράζει στους 100 βαθμούς Κελσίου και πήζει στους 0 εφόσον είναι χημικώς καθαρό.
Η πυκνότητα του νερού μεταβάλλεται με τη θερμοκρασία και η μεγαλύτερη πυκνότητα βρίσκεται στη θερμοκρασία των 3,94 βαθμών Κελσίου. Αυτό έχει μεγάλη σημασία – δηλαδή ότι ο ίδιος όγκος νερού έχει το μεγαλύτερο βάρος στους 3,94 βαθμούς – γιατί έχει σαν αποτέλεσμα να επιπλέουν οι πάγοι πάνω στο νερό και έτσι να μπορούν και λιώνουν.
Επίσης οι χημικές ιδιότητες του νερού και ιδιαίτερα οι διαλυτικές, είναι πολύ σημαντικές για το οικοσύστημα. Το νερό έχει την ικανότητα να διαλύει μεγάλη ποικιλία ουσίων. Πολλά χημικά στοιχεία και χημικές ενώσεις διαλύονται στο νερό και ορισμένες από αυτές μεταφέρονται με την επίγεια και υπογεια κίνησή του σε διάφορα σημεία της επιφάνειας της γης. Με παρόμοιο τρόπο οι θρεπτικές ουσίες διαλυμένες μέσα στο νερό διέρχονται τις ρίζες και διαχέονται σε ολόκληρο τον ίστο του φυτού.
ΤΟ ΣΩΜΑ ΜΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΝΕΡΟ
Το νερό αποτελεί βασικό συστατικό των ζώντων οργανισμών. Ένα μεγάλο ποσοστό της μάζας του ανθρώπινου σώματος αποτελείται από νερό. Το ποσοστό αυτό δεν είναι σταθερό για όλους τους ανθρώπους αλλά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες όπως είναι το φύλο, η ηλικία, ο βαθμός παχυσαρκίας, η ορμονική κατάσταση του σώματος κτλ. Για παράδειγμα το νερό αντιπροσωπεύει το 60-66% του σωματικού βάρους ενός άνδρα και το 50-55% μιας γυναίκας. Όσον αφορά τους αθλητές, τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 70-75% για τους άνδρες και 60-65% για τις γυναίκες. Η διαφορά που παρατηρείται μεταξύ ανδρών και γυναικών οφείλεται στο ότι οι γυναίκες έχουν περισσότερο λίπος από τους άνδρες και τα λυπο-κύτταρα δεν έχουν μεγάλο ποσοστό υγρών. Για τον ίδιο λόγο στους αθλητές παρατηρούμε αύξηση του ποσοστού των υγρών, γιατί έχουμε αύξηση της μυϊκης μάζας και μείωση του λίπους.
Μολονότι το νερό δεν είναι θρεπτική ουσία, είναι ουσιώδες για τη ζωή αφού μεταφέρει θρεπτικές ουσίες στα όργανα και τους ιστούς που χρειάζονται. Διατηρεί επίσης τον όγκο του αίματος και βοηθά στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος. Δύο τρίτα περίπου του νερού περιέχονται στα κύτταρα του σώματος. Ένα τρίτο περίπου βρίσκεται στα αιμοφόρα αγγεία και μια μικρή ποσότητα βρίσκεται μεταξύ των κυττάρων και παρέχει ελαστικότητα στους ιστούς.
Κάθε μέρα, ένας πλήρως αναπτυγμένοσ άνθρωπος λαμβάνει περίπου δυόμισι λίτρα νερού (2.500 ml). Από αυτά:
Τα 2,5 λίτρα νερού απαιτούνται καθημερινά για την αναπλήρωση της απώλειας που προκαλείται από την αναπνοή, την εφίδρωση και την αποβολή υγρών και στερεών.
Η εφίδρωση προκαλείται από την αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος λόγω υψηλών εξωτερικών θερμοκρασιών ή έντονης σωματικής άσκησης. Τα κύτταρα του εγκεφάλου που ελέγχουν την εφίδρωση ενεργοποιούνται και οι υδρωτοποιοί αδένες εκκρίνουν νερό στο δέρμα όπου και εξατμίζεται μειώνοντας τη θερμοκρασία του σώματος . Η διαδικασία αυτή αυξάνει τη συγκέντρωση αλατίου στο αίμα, προκαλώντας την αίσθηση της δίψας. Αν δεν αναπληρωθεί το νερό οι κανονικές σωματικές λειτουργίες καταρρέουν.
Από τα παραπάνω προκύπτει εύλογα το ερώτημα: ‘Πόσο νερό και πότε πρέπει να καταναλώνουμε;’ Οι περισσότεροι ειδικοί συστήνουν τη λήψη 200-400ml νερού κάθε 20 λεπτά ή 500ml κάθε 30 λεπτά. Φυσικά η κατανάλωση του νερού θα πρέπει να είναι άφθονη καθόλη τη διάρκεια της ημέρας.
Αν μπορέσουμε να κατανοήσουμε την πολυτιμότητα του νερού και τη σπουδαιότητά του για την ανθρώπινη ύπαρξη, ίσως τότε ν’ αρχίσουμε να του φερόμαστε με το σεβασμό που του αξίζει.